Hoe herken je de 5

• Weinig of geen expressie op het gelaat
• Romp lijkt weinig levendig, ademhaling is amper zichtbaar
• Zwijgzaam, mysterieus (tenzij op eigen (vak)gebied)
• Spreken soms verward, lange monologen, weinig rekening houdend met toehoorders
• Deelt niet wat hem bezighoudt
• Praat lang door over werk
• Willen graag hun verhaal kwijt op hun terrein
• Kunnen zich goed verdiepen
• Delen van diepere roerselen
• Willen zich voor zich houden
• Theoretici
• Overzien situaties heel goed
• Als het persoonlijk wordt doen ze niet mee

Waar de 5 goed in is

• Zich verdiepen in bepaalde thema’s, specialisatie
• Geduldig opbouwen van eigen vakkundigheid
• Alleen zijn
• Ordenen van complexiteit, synthese
• Concepten uitwerken
• Discretie, geheimen bewaren
• Motivatie in werk: zoveel mogelijk kennis vergaren, deskundig zijn en nagaan welke denkbeelden het meeste van toepassing zijn

Wat de 5 niet zo goed kan

• Engagement in emotionele relatie
• In dialoog treden
• Delen van zichzelf
• Zich hechten
• Elke vorm van afhankelijkheid

Wat voor de 5 belangrijk is

• Zelfbeschikking (ik moet zelf bepalen wanneer ik iets deel)
• Autonomie (als iedereen autonoom zou zijn, zou het makkelijker zijn)
• Overzicht (als ik geen overzicht heb dan functioneer ik slecht)
• Rust (ik moet in stilte mijn ding kunnen doen)

Typerende uitspraken

• Ik ben graag alleen en heb die tijd nodig om de dingen op een rijtje te kunnen zetten
• Zelfs als ik graag contact wil, blijf ik afwachten in plaats van zelf initiatief te nemen.
• Ik presenteer me graag onopvallend maar ben toch blij als iemand mij opmerkt
• Ik vergaar graag theoretische kennis
• Soms ben ik wat te krenterig en voel me daar schuldig over
• Ik verwerk dingen graag alleen
• Ik vind het moeilijk mijn gevoelens te uiten

Volgens "het ware enneagram"

Basisattitude

Het fundamentele principe dat ik uit het oog verloren heb:
Alle kennis en energie die iedereen nodig heeft is in ruime mate voorradig.

Wat ik in plaats daarvan ben gaan geloven:
De wereld eist te veel van mensen en geeft hun te weinig.

De strategie die ik ontwikkeld heb om met deze overtuiging om te gaan:
Ik heb geleerd mezelf te beschermen tegen opdringerige eisen en uitputting door mezelf terug te trekken en onafhankelijk te zijn. Ik doe dit door mijn wensen en behoeften in te perken en door veel kennis te vergaren. Ik heb een zekere mate van gierigheid ontwikkeld, behalve voor de dingen waar ik niet buiten kan (noot: met gierigheid kan ook bedoeld worden: veel van iets willen hebben (sparen, verzamelen) of gierig zijn met mezelf, mijn eigen tijd).

Voornaamste kenmerken

Vanwege deze strategie is mijn aandacht gericht op:
Het intellectuele domein. Feiten. Analyseren en categoriseren. Inbreuk op mijn privacy en eisen die aan mij gesteld worden.

Ik steek mijn energie in:
Onthecht waarnemen. Al het mogelijke te weten te komen over een onderwerp. Vooruit denken en analyseren. Gevoelens dempen en afzwakken. Onafhankelijkheid, terugtrekken, vasthouden. Het handhaven van voldoende privacy en grenzen stellen.

Ik doe al het mogelijke om te vermijden:
Sterke gevoelens, vooral angst, te ontwikkelen. Last te krijgen van opdringerige of veeleisende mensen of omstandigheden. Gevoelens van ontoereikendheid en leegte te ervaren.

Mijn sterkste punten:
Geleerdheid. Veelwetend zijn. Bedachtzaamheid. Kalmte in een crisis. Respectvol zijn. Vertrouwelijkheden voor me houden. Betrouwbaarheid. Waardering van eenvoud.

Stress en boosheid

Wat stress bij mij teweeg brengt:
Niet voldoende privacy en grenzen kunnen handhaven. Vermoeid raken. Verlangens, behoeften en wensen erop na houden die leiden tot afhankelijkheid. Alles eerst te weten proberen te komen wat er te weten valt alvorens actie te ondernemen.

Wat me boos maakt:
Beticht worden van het produceren van feitelijke onjuistheden. Eisen en inbreuken. Overweldigd worden door emoties. Niet voldoende gelegenheid hebben om in afzondering op krachten te komen.

De aard van mijn boosheid:
Geslotenheid en opkroppen. Spanning en afkeuring. Korte woedeaanvallen.

Persoonlijke ontwikkeling

Het uiteindelijke doel van mijn ontwikkeling:
Te beseffen dat al hetgeen nodig is om het leven te ondersteunen en in stand te houden op natuurlijke wijze in voldoende mate aanwezig is. Dat onze middelen en kracht niet uitgeput raken als we midden in het leven blijven staan.

Hoe ik mijn persoonlijke ontwikkeling kan bevorderen:
Mezelf toestaan gevoelens te ervaren in plaats van mezelf te onthechten en me in mijn gedachtewereld terug te trekken. Begrijpen dat inbreuk juist wordt uitgelokt als ik me terugtrek. Actie ondernemen, beseffen dat ik ruim voldoende energie en steun heb om het voor elkaar te krijgen. Meedoen aan lichamelijke activiteiten. Manieren zoeken om aan gesprekken deel te nemen, mezelf uit te drukken en mijn persoonlijk zaken te onthullen.

Wat mijn persoonlijke ontwikkeling belemmert:
Mijn behoeften minimaliseren en me losmaken uit de levensstroom. Kansen missen om dingen met anderen samen te doen. Mezelf vervreemden van mijn gevoelens en van de verbondenheid met anderen. Angst of boosheid niet herkennen in mezelf. Tegenzin om persoonlijke zaken te onthullen en te bespreken. Buitensporig analyseren.

Hoe anderen mijn ontwikkeling kunnen ondersteunen:
Mijn behoefte aan privacy en ruimte respecteren. Duidelijk onderscheid maken tussen verzoeken en eisen. Hun eigen gevoelens en zorgen op gematigde wijze met mij delen. Me aanmoedigen dingen over mezelf te vertellen en mijn gevoelens onder woorden te brengen in het hier en nu. Mijn gevoeligheid waarderen. Waardering tonen voor mijn vermogen om te leven en te laten leven.

Bron: enneatype.nl

Vijven hebben de neiging zich terug te trekken. Ze zijn graag alleen om na te denken. Gedachten spelen een grote rol in het leven van vijven. Ze denken over van alles na en nemen daar uitgebreid de tijd en ruimte voor. Doordat vijven zich terugtrekken houden zij van een afstand overzicht over het geheel en kunnen ze objectief waarnemen. Ze verzamelen zoveel als mogelijk kennis en feiten over bepaalde onderwerpen. Het zijn vaak specialisten.

Vijven hebben moeite met het uiten van gevoelens. Ze vinden het uiten van gevoelens al snel 'overdreven gedoe', vertellen weinig tot geen persoonlijke dingen over zichzelf en bewaren graag een afstand tot anderen. Ze voelen zich meer op hun gemak bij theorieën en abstracte ideeën waarachter zij hun gevoelens kunnen verbergen. Vijven zijn wat afstandelijke persoonlijkheden die bang zijn om emotioneel overweldigd te worden of dat iemand beslag op ze kan leggen. Ze raken ook gemakkelijk uitgeput door te veel omgang met andere mensen.

Vijven zijn in staat om hun leven onder te verdelen in compartimenten, afzonderlijke gebieden die onafhankelijk van elkaar kunnen bestaan en elkaar nauwelijks overlappen. Dit is een soort van bescherming voor vijven om hun eigen grenzen af te bakenen.

Doordat ze veel na denken en veel feiten verzamelen, weten vijven over het algemeen ook meer dan anderen, waardoor ze superieur kunnen overkomen. Ze zijn methodisch en consequent: als ze zich iets voornemen, dan gebeurt het ook en ze zijn dus uitermate betrouwbaar. Ofschoon vijven veel kennis van velerlei onderwerpen hebben, zullen ze ongevraagd geen informatie weggeven aan anderen. Allereerst lijkt het hen veiliger om niets van zichzelf weg te geven, maar ze hebben ook vaak het idee dat de informatie ontoereikend is en het komt niet bij hen op dat anderen wel eens geïnteresseerd zouden kunnen zijn in wat ze te zeggen hebben.

Vijven kunnen met heel weinig materiële dingen overleven en hebben vaak de levensstijl van een monnik. De grootste noodzakelijke behoeften van vijven zijn tijd en persoonlijke ruimte.

Bron: enneagram.nl

De Vijf is mentaal de meest intensieve persoonlijkheid van het enneagram en maakt hier optimaal gebruik van. 5en denken vaak eerst na voordat ze in actie komen. Soms worden 5en beschreven als het meest objectief. Voordat ze een beslissing nemen willen ze alle kanten van de zaak bekijken en bestuderen. Modellen en structuren vormen het favoriete werkgebied van de vijf. Hierdoor houden ze van een wetenschappelijke benadering, 5en maken hun eigen hypothese hierover die hierna intens en met grote focus mentaal wordt getoetst.

Gezond zijn 5en uitstekende onderzoekers, scherpe observeerders, hebben goede inzicht en lossen hierdoor vaak problemen op voordat anderen ze zien. Vijven werken het liefst onafhankelijk en kunnen jaren voor zichzelf werken, zonder erkenning en aansporing, om dan met iets te komen waar niemand aan had gedacht (en zeker niet van wist dat ze er mee bezig waren).

Soms kan deze onafhankelijkheid in middelmatig tot ongezond gedrag leiden tot sociale isolatie. Ongezonde 5en houden niet van communiceren en drijven anderen weg om hun mentale onafhankelijkheid te behouden. Onder spanning trekken 5en zich steeds meer terug en hebben ze meer tijd nodig voor zichzelf. Net als de Vier gaat de Vijf naar een fantasiewereld, hier meer een omgeving van mentale modellen en structuren.

Zoals bij de andere typen komen Vijven op verschillende wijzen over - sommigen zijn intellectueel arrogant, terwijl anderen aardig en attent zijn. Het denken van de Vijf is vaak vrij van de verwachtingen van anderen en van tradities uit het verleden -hierdoor zijn 5en bijzonder sterk in de mentale arena, net zo sterk als de Acht kan zijn historische grootsheid en actiegerichte prestaties.

Vijf in werksituatie

Vijven zijn vaak terug te vinden in wetenschappelijke, technische of andere beroepen die een grote mate van intellectuele kennis vereisen. Ze hebben een sterk ontwikkeld analytisch vermogen en zijn goed in het oplossen van problemen. Vijven met een goed ontwikkelde Vier vleugel zijn eerder geneigd om in de counseling te gaan of om musicus, kunstenaar of schrijver te worden. Vijven werken meestal het liefst alleen en zijn onafhankelijke denkers.

Vijven floreren niet op een plaats in de frontlinie die charme vereist of snelle conceptuele veranderingen. Ze voelen zich aangetrokken tot een omgeving waar informatie wordt verzameld, onderzoek wordt gedaan en waar diepgaande analyses plaatsvinden. Vijven willen een duidelijk afgebakende privé-ruimte, stiptheid en nauwkeurig geformuleerde instructies. De aandacht is gericht op langtermijn planning, van-deel-naar-geheel logica en voorspelbare resultaten. Een VIJF ziet controle over zijn eigen tijd als een aantrekkelijk onderdeel van zijn functieomschrijving.

De VIJF

• Heeft het gevoel beperkte energiereserves te hebben. Wil geen tijd en energie besteden aan wat anderen willen.
• Werkt hard voor beloningen in de vorm van privacy en de vrijheid om persoonlijke interesse na te streven.
• Werkt om autonomie te kopen.
• Heeft behoefte aan voorspelbaarheid. Wil dingen kunnen voorzien om voorbereid te zijn. Verwacht de notulen van de laatste vergadering te hebben en de namen van diegenen die de volgende keer aanwezig zullen zijn.
  Kan zich moeilijk concentreren in bijzijn van anderen.
• Blokkeert bij onverwachte vragen of als er om een spontane reactie gevraagd wordt.
• Moet zich terugtrekken om de dingen uit te puzzelen.
• Vermijdt conflicten. Trekt 'een muur' op van memo's en secretaressen als bescherming tegen emotionele scènes.
• Waardeert besluitvorming waarin emoties geen rol spelen. Het gebruik van gevoelens als leidraad voor beslissingen is voor de VIJF een verlies van controle. Kijkt gewoonlijk door vleierij en charismatisch leiderschap heen.
• Als de VIJF niet in de frontlinie hoeft te staan, kan hij of zij in de rol van beslisser zeer productief zijn.

Vergelijking met andere typen: Vijven en Zessen stellen beiden veel vragen, kunnen soms pessimistisch overkomen en zijn goed in het bedenken van worstcase scenario's. 6en hebben echter een grotere behoefte om aardig gevonden te worden, Vijven absoluut niet. De psyche van de Zes zal hierdoor meer op anderen zijn gericht en zich niet goed terug kunnen trekken uit de sociale omgeving.

Een Vijf houdt er van zichzelf over te geven aan een analytische gedachtewereld en het scheppen van orde en structuur. Houdt emotioneel reserve naar anderen of sluit zich af als het te veel wordt en heeft privacy nodig om weer op orde te komen. In gezelschap lijkt de waarnemer dan ‘niet aanwezig’. Een Vijf is echter ook uitermate creatief, scherpzinnig en gevoelig. Compartimenteren hun leven volgens zekere regels en kunnen meestal heel sober leven. Dit geldt echter niet voor hun grote verzameling spullen voortkomend uit hun brede – soms exotische - interesses. Kunnen excellente decision-makers zijn met veelal rijke intellectuele vermogens.

Bron: http://www.andromeda-uitgeverij.nl/enneagram

‘De Vijf’ is een intellectueel. Hij denkt eerst na voor hij iets zegt. Hij kan goed luisteren, maar blijft kritisch. Hij probeert te begrijpen waar het om gaat en zal dan een standpunt innemen. Hij kan iets heel precies in één zin samenvatten. Hij valt niet erg op en is geen sociaal type en vindt het dan ook niet erg om alleen te blijven.